Bạn có bao giờ nghĩ rằng giữa thời đại khủng hoảng rác nhựa, có một quốc gia tái chế được đến gần 100%?

Na Uy hiện là quốc gia đi đầu thế giới trong phong trào tái chế chất thải nhựa. Bằng chứng từ Infinitum, một tổ chức tái chế nhựa ở Na Uy, cho biết nước này đã tái chế được tới 97% chai nhựa.

Với Infinitum, Na-Uy đa tạo ra một hệ thống cực kỳ thân thiện và hiệu quả để tái chế các chai nhựa. Theo The Guardian đưa tin, hệ thống này đã giúp Na-Uy đạt tỷ lệ tái chế chai nhựa lên tới 97%. Số còn lại, chỉ có 1% lọt ra môi trường thôi.

Nhưng không chỉ vậy đâu! 92% các chai nhựa sản xuất tại Na-Uy được làm từ vật liệu chất lượng cao, nên có thể tiếp tục được dùng để sản xuất chai uống nước. Cùng một khối lượng nguyên liệu, người Na-Uy có thể tái sử dụng đến hơn 50 lần.

Đây là một con số cực kỳ ấn tượng nếu như bạn biết rằng 91% rác nhựa trên thế giới không được tái chế, và có đến 8 triệu tấn rác nhựa lọt ra ngoài đại dương mỗi năm. Riêng tại Mỹ, tỷ lệ tái chế chai nhựa chỉ loanh quanh 30%. Tại Anh Quốc, con số rơi vào khoảng 20% – 45%.

BÍ MẬT CỰC ĐƠN GIẢN CỦA NGƯỜI NA-UY

Tại sao người Na-Uy làm được điều mà cả thế giới phải đau đầu nghĩ cách? Thực ra, quốc gia này đơn giản chỉ mang lại cho việc tái chế một thứ giá trị mà nó chưa từng nhận được.

Có một thực tế rất “đắng”, đó là hiện tại việc sản xuất ra vật dụng nhựa mới thường rẻ hơn phải đi tái chế chúng. Khi không có lợi ích gì về kinh tế, quả thực rất khó để doanh nghiệp và người tiêu dùng để tâm vào vấn đề bảo vệ môi trường.

Vậy nên, câu trả lời đơn giản chỉ là tiền! Mô hình tái chế của Na-Uy là một dạng chương trình “cho mượn”, trong đó mỗi khi mua một chai nước, người tiêu dùng sẽ phải trả một khoản phí tương đương 13 – 30 cent Mỹ (khoảng 3000 – 7000 đồng).

Khoản phí này sẽ được hoàn trả theo nhiều cách. Người tiêu dùng nhận được tiền khi trả lại chai nhựa tại những chiếc máy tự động đặt quanh thành phố. Chỉ cần scan mã vạch trên chai, tiền sẽ chuyển vào tài khoản. Ngoài ra, các cửa hàng tiện lợi cũng có chương trình tặng tiền hoặc điểm thưởng khi khách hàng trả lại chai nhựa đã dùng.

Bản thân các cửa hàng cũng nhận được một khoản phí nhỏ trên mỗi chai nhựa được tái chế. Bởi vậy, mô hình này lan rộng rất nhanh.

“Nói một cách dễ hiểu thì khách hàng cần nhận ra họ mua nước, nhưng chỉ đang mượn cái chai thôi” – Kjell Olav Maldum, CEO của Infinitum chia sẻ.

ĐỐI TƯỢNG KHÔNG CHỈ LÀ NGƯỜI TIÊU DÙNG

Nếu chỉ hướng đến người tiêu dùng, tỷ lệ tái chế 97% kia sẽ không bao giờ thành hiện thực. Song song với nó, chính phủ còn đánh thuế môi trường lên các doanh nghiệp sản xuất nhựa. Tuy nhiên, mức thuế này cũng được xây dựng trên cơ chế “điểm thưởng”, tùy theo tỷ lệ tái chế nhựa của cả quốc gia.

Nếu như tỷ lệ tái chế toàn quốc đạt trên 95%, các doanh nghiệp sẽ được miễn thuế. Và nghe thì có vẻ bất khả thi, nhưng sự thực là suốt 7 năm qua họ đã liên tục đạt được cột mốc này mà chẳng có gì khó khăn.

Với mô hình cực kỳ hiệu quả này, Infinitum đã nhận được lời mời từ đại diện của nhiều quốc gia – bao gồm Scotland, Ấn Độ, Trung Quốc, Úc… và các đất nước phát triển khác. Riêng trong châu Âu, chỉ có Đức và Lithuana là những quốc gia có thể “đọ” được tỷ lệ tái chế rác nhựa với Na-Uy, và họ cũng sử dụng một hệ thống tương tự.

Nói đi cũng phải nói lại, hệ thống của Na-Uy cũng chưa hẳn là hoàn hảo. Theo báo cáo của Infinitum, có khoảng 150.000 chai nhựa không được trả lại mỗi năm. Con số này đủ để tiết kiệm được số năng lượng dành cho 5.600 hộ dân trong suốt một năm.

Tham khảo: Science Alert