Nhiều người dân thời gian qua có ý trách Chính phủ chậm mua vaccine để chủ động phòng chống Covid-19. Hoặc cũng có người trách, sao không tin tưởng giao cho các doanh nghiệp chủ động nhập đàm phán nhập về cho nhanh. Thế nhưng, thực tế là khó khăn trong quá trình đàm phán để mua mà khó có thể vừa qua. Ngày hôm qua, cuộc họp của Chính phủ và ngành Y tế đã làm rõ tình hình để người dân hiểu.
“Không được đàm phán” – Hoàn toàn phụ thuộc vào nhà sản xuất vaccine
Tại cuộc họp báo Chính phủ tối 3/6, Các nhà báo đã chất vấn nhiều vấn đề diễn ra trong thời gian qua mà người dân thắc mắc, chủ yếu tập trung vào các vấn đề: Chính phủ đã kêu gọi người dân, doanh nghiệp hỗ trợ, cùng tham gia đàm phán, mua và nhập vaccine về Việt Nam, đến nay đã có doanh nghiệp nào đăng ký việc nhập vaccine? Việc kiểm soát chất lượng vaccine như thế nào?
Đại diện Bộ Y tế giải thích: để có nguồn Vaccine cho người dân tiếp cận, Chính phủ có chủ trương khuyến khích, tạo điều kiện cho mọi cá nhân, doanh nghiệp có khả năng tiếp cận, đưa vaccine về Việt Nam.
Các cá nhân, đơn vị có thể tham gia bằng 2 cách, ủng hộ vào Quỹ vaccine hoặc trực tiếp kết nối với các nhà sản xuất để nhập khẩu vaccine về Việt Nam. Thế nhưng rõ ràng là những vấn đề “không thể đàm phán” đã làm chựng lại.
Vị Thứ trưởng Bộ Y tế – Trương Quốc Cường, thông tin rằng Việt Nam đã ký được các cam kết để nhập khẩu 170 triệu liều vaccine ngừa Covid-19, nhưng còn vướng điều kiện “không thể đàm phán” về tiến độ giao hàng.
Đó là vấn đề kiểm định chất lượng vaccine về thì mọi người phải hiểu rằng vaccine ngừa Covid-19 trên toàn thế giới được sản xuất trong tình trạng khẩn cấp. Có những vaccine yêu cầu điều kiện bảo quản ngặt nghèo, như phải ở nhiệt độ -75 độ C, mà Việt Nam chưa có cơ sở đáp ứng.
Do vậy, có thể hiểu rằng việc kiểm định vaccine nhập về cũng không thể áp theo tiêu chí, điều kiện trong nước xây dựng, mà phải chấp nhận những điều kiện do tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hoặc một số cơ quan chức năng của các nước bạn như FDA – Mỹ đã kiểm định.
Vậy nên, để đảm bảo chất lượng hàng về thì vaccine phải mua từ chính hãng sản xuất chứ không được mua qua đơn vị trung gian, vì về Việt Nam không phải nội dung nào cũng có thể kiểm định được, trong khi điều kiện về bảo quản nhiều trường hợp đặc biệt khó, Thứ trưởng Trương Quốc Cường nói.
Về tiến độ nhập khẩu vaccine, ông Cường nhắc lại, hiện nay theo Nghị quyết của Bộ Chính trị, của Chính phủ, Bộ Y tế nhận nhiệm vụ phải lo được 150 triệu liều vaccine để tiêm được cho 70% dân số. Cơ bản, đến giờ các nguồn vaccine Việt Nam ký kết được hợp đồng/cam kết đã đảm bảo đủ cho mục tiêu này.
Và ông cũng tiếp tục nhấn mạnh với các nhà báo, một vấn đề khó khăn là có những điều kiện “không thể đàm phán” trong các hợp đồng cung cấp vắc xin này. Đó là điều kiện miễn trách nhiệm với những sự cố xảy ra trong quá trình sử dụng, tiêm vaccine; điều kiện phải chấp nhận việc giao hàng có thể không đúng tiến độ.
Đối với việc giao hàng không đúng tiến độ thì lý do chính là Việt Nam là một trong những nước được đánh giá là phòng chống dịch rất tốt, thế nên nhiều khi vaccine phòng Covid-19 đã được sản xuất để cung ứng cho Việt Nam lại phải dành cho những quốc gia có tình hình dịch bệnh khó khăn hơn.
Thứ trưởng Trương Quốc Cường kể, có một lô vaccine mới đây đáng ra đã về tới Việt Nam, nhưng thời điểm đó diễn biến dịch Covid-19 tại 2 quốc gia láng giềng rất căng thẳng, thế nên đơn vị cung ứng đã quyết định điều gấp đưa sang Lào và Campuchia.
Theo đó, Việt Nam chỉ nhận được một nửa số lượng của lô vaccine mà thôi. “Việc cung ứng vaccine hoàn toàn phụ thuộc vào nhà sản xuất” – ông Cường nói.
Từ tháng 8 vaccine sẽ về đều đặn
Ông Cường cũng cho biết thông tin thêm, đến nay hãng Pfizer cam kết trong quý 3/2021 sẽ chuyển về Việt Nam 15 triệu liều vaccine (một nửa số lượng so với hợp đồng ký kết). AstraZeneca cũng cam kết 30 triệu liều trong 2 quý cuối năm. Chương trình Covax Facility cũng có mức cam kết tương tự. Quỹ đầu tư của Nga thì cam kết trong 2021 dành cho Việt Nam 20 triệu liều.
Việt Nam cũng đề nghị mua được thêm từ Covax 10 triệu liều, mua của Pfizer 10 triệu nữa, tức tổng cộng đã có 170 triệu liều được cam kết. Với những gì thỏa thuận thì cơ bản là từ tháng 8 vaccine sẽ về Việt Nam đều đều.
Thông tin Việt Nam lập Quỹ vaccine ngừa Covid-19 hiện được dư luận, người dân rất quan tâm, kỳ vọng. Theo tính toán của Bộ Tài chính, Việt Nam cần khoảng 25.000 tỷ đồng mua ít nhất 150 triệu liều vaccine, số lượng đủ để tạo miễn dịch cho 70% dân số từ 18 tuổi trở lên.
Thực tế, nguồn kinh phí cần có để mua cũng như để tiêm vaccine cho hầu hết người dân rất lớn. Con số 25.000 tỷ đồng, theo tính toán sơ bộ của Bộ Y tế.. mới chỉ là để tiêm năm nay, cũng phải tính đến chi phí tiêm nhắc lại hằng năm.
Thứ trưởng Bộ Tài chính – Tạ Anh Tuấn, cùng tham gia buổi họp báo cho biết rằng: “Quan điểm của Đảng và Nhà nước là Việt Nam sẽ dùng nguồn ngân sách Nhà nước và các nguồn kinh phí hợp pháp thông qua xã hội hóa để mua và tiêm vaccine cho người dân. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng thành lập Quỹ vaccine.
Ngay sau đó, Bộ Tài chính cũng có quyết định thành lập Ban Quản lý Quỹ, cũng như có Thông tư hướng dẫn về cơ chế quản lý Quỹ đảm bảo công khai, minh bạch, rõ ràng”.
Đến nay, việc cân đối nguồn cho Quỹ thì Bộ Tài chính cho biết đã được con số gần 104 tỷ đồng. Bên cạnh đó, các đơn vị tài trợ được khoảng 1.000 tỷ đồng. Bộ Tài chính cũng đang tích cực làm việc với các đơn vị liên quan, như các doanh nghiệp thuộc Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cam kết ủng hộ cho Quỹ hơn 2.000 tỷ đồng. Các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, từ FDI cũng như doanh nghiệp tư nhân và một số đơn vị ngoài các doanh nghiệp thuộc Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp rất hưởng ứng trong việc ủng hộ Quỹ vaccine.
Được biết, tối mai Quỹ vaccine Việt Nam khai trương và phát động các thành phần kinh tế, các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân tham gia ủng hộ, với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính.
Đồng thời, Bộ Tài Chính cũng đã làm việc với Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, cũng như các bộ, ngành liên quan như Bộ TT&TT để tiếp nhận các nguồn ủng hộ Quỹ bằng nhiều hình thức đơn giản và thuận tiện nhất, góp phần cùng ngân sách Nhà nước đảm bảo đủ nguồn kinh phí để mua vaccine ngừa Covid-19.
TỔNG HỢP
