Vì sao vaccine Pfizer phải bảo quản trong điều kiện ngặt nghèo – về Việt Nam bảo quản ra sao?
Sau khi có thông tin 1 triệu liều vaccine phòng Covid-19 của Pfizer BioNTech đã về Việt Nam, trên mạng xã hội rất nhiều người đề nghị Chính phủ ủng hộ số lượng này cho Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM).
Đến khi thấy máy bay hạ cánh tại Hà Nội, nhiều người tỏ ra thất vọng. Tuy nhiên, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nói sẽ ưu tiên các nguồn lực tốt nhất cho TP.HCM chống dịch. Nhiều người dân quan tâm về việc ai sẽ được tiêm vaccine này, điều kiện bảo quản ra sao mà phải để ở Hà Nội?
Bảo quản tại Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương vì yêu cầu bảo quản đặc biệt
Vaccine Pfzer là loại vaccine có điều kiện bảo quản rất ngặt nghèo ở nhiệt độ – 80 độ C. Theo ông Trương Quốc Cường – Thứ trưởng Bộ Y tế, đã trả lời giới truyền thông rằng để bảo quản vaccine, Bộ Y tế đã giao cho Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương chuẩn bị đầy đủ điều kiện tiếp quản vaccine. Ngoài ra, phía Mỹ cũng hỗ trợ Việt Nam 77 tủ lạnh âm sâu và vào đầu tháng 8 tủ lạnh này sẽ về.
GS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho biết, vaccine Pfizer có thời hạn sử dụng 6 tháng trong điều kiện bảo quản – 70 đến – 80 độ C. Do các địa phương chưa có điều kiện bảo quản âm sâu nên khi vận chuyển vaccine sẽ bảo quản ở nhiệt độ dương từ 2-8 độ C và nhiệt độ này vaccine sẽ được bảo quản trong thời gian 1 tháng.
Thực tế là sau khi lô vaccine Pfizer này đến sân bay Nội Bài đã được vận chuyển về kho trung tâm tại Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương và bảo quản ở nhiệt độ âm sâu 90 độ C.
Còn ông TS. Nguyễn Công Luật – Phó trưởng Văn phòng Chương trình Tiêm chủng Quốc gia, cho biết việc vận chuyển vaccine đến các nơi phân bổ sẽ vận chuyển ở nhiệt độ thường 2- 8 độ C. Với nhiệt độ này, vaccine bảo quản được tối đa 31 ngày nên chúng ta đảm bảo được chất lượng vaccine. Hiện Bộ Y tế và Bộ Quốc phòng cũng lên kế hoạch vận chuyển vaccine nhanh nhất.
Hiện việc phân bổ tiêm vaccine vẫn nằm trong quy định của Chính phủ trong Nghị định 21 và chưa có tiêm dịch vụ.
Vì sao vaccine Pfizer bảo quản ngặt nghèo?
Vaccine Pfizer là vaccine Covid-19 được sản xuất theo công nghệ mRNA. Theo TS Phạm Hùng Vân – Chủ tịch Hội Vi sinh Lâm sàng TP HCM, công nghệ vaccine mRNA là công nghệ chế tạo vaccine với rất nhiều bước tiến kỹ thuật đặc biệt, đó là kỹ thuật tổng hợp được nhân tạo mRNA. Sau khi chích mRNA vào cơ thể thì các mRNA này sẽ vào được tế bào bằng cơ chế nội bào tự nhiên mà không cần phải sử dụng bất cứ một tác động nào khác.
Bản thân tế bào có trang bị những enzyme là các endonuclease để phá hủy được các nucleic acid ngoại lai xâm nhập vào tế bào như các DNA hay RNA của virus, vi khuẩn, tế bào lạ. Chính vì vậy cấu trúc của phân tử mRNA được tổng hợp để làm vaccine phải gắn mũ ở đầu 5’ bằng một phân tử guanine được methyl hóa và gắn đuôi poly A ở đầu 3’.
Ngoài ra trong trình tự của mRNA thì các uridine phải được thay thế bằng N1 methylpseudouridine. Nhờ các biến đổi này mà vaccine mRNA sẽ không bị phân hủy khi vào tế bào.
Không chỉ có vậy, để cho mRNA được ribosome dịch mã tổng hợp ra protein S rất giống protein S tự nhiên của SARS-CoV-2 thì các codon cũng như đuôi poly A của mRNA cũng phải được tối ưu hóa. Các công nghệ này là các công nghệ cốt lõi trong tổng hợp được mRNA làm vaccine.
Cũng cần nên biết, trong sản xuất vaccine mRNA là công nghệ bọc các phân tử mRNA tổng hợp nhân tạo vào các vi hạt lipid (LNP: lipid nano particle) được ion hóa để các vi hạt này khi tiếp xúc với màng tế bào sẽ vào màng tế bào nhờ cơ chế nội bào tự nhiên.
Vaccine mRNA sau khi nội bào sẽ được phóng thích vào tế bào chất rồi được các ribosome của tế bào nằm sẵn trên lưới nội sinh chất dịch mã thành các protein S đưa ra trên mặt ngoài của tế bào và kích thích được miễn dịch bảo vệ của cơ thể.
Hiện có hai nhà sản xuất trên thế giới đưa ra được vaccine mRNA ngừa Covid-19, đó là Pfizer BioNTech và Moderna.
Do bản chất là mRNA và phải đóng gói trong các vi hạt lipid nên vaccine mRNA đòi hỏi điều kiện bảo quản khá chặt chẽ vì thế mà các quốc gia nghèo hay đang phát triển sẽ rất khó để có thể sử dụng rộng rãi vaccine này.
